Zin en onzin van de superzeedijk
Twee bevlogen ingenieurs zijn al meer dan dertig jaar bezig met het pitchen van een superzeedijk, zo’n twintig kilometer van de Nederlandse kust. Niet eerder is de tijdsgeest zo in hun voordeel geweest. Het is dan bijna niet meer de vraag of die superzeedijk er gaat komen, maar wanneer. Of zien we met zijn allen iets over het hoofd?
De aanleg van een superzeedijk buiten de kust van Den Helder tot Walcheren kan Nederland pas echt beschermen tegen de zeespiegelstijging. Op de eilandjes ontstaat nieuw land voor wat het Nederlandsche volk wil: windmolens, een luchthaven, zware industrie of juist vakantiehuisjes. Het volgende plaatje zegt meer dan duizend woorden:
De bedenkers van deze Haakse Zeedijk wijlen Rob van den Haak en de inmiddels gepensioneerde Dick Butijn, tekenden twee scheepsvaartdoorgangen in en flink wat spuisluizen om het water van de rivieren naar zee te brengen. Het moet zelfs mogelijk zijn om van het oorspronkelijke zeewater tussen de kust en de nieuwe eilanden zoet water te maken. In de septemberuitzending van het programma Tegenlicht kwam Butijn uitgebreid aan het woord.
Er hangt natuurlijk een fors prijskaartje aan deze Zeedijk: de aanleg kost een slordige 80 miljard euro en het jaarlijks beheer en onderhoud gaat richting 600 miljoen. Da’s per inwoner eenmalig bijna 5000 euro en jaarlijks zo’n vier tientjes. Mochten nu de duinen een overstroming niet tegenhouden, dan loopt de schade richting 1000 miljard. Die kans is overigens 1 op 10.000 jaar.
Als Maurice de Hond een enquête zou houden of een bezorgde politicus een referendum organiseert, durf ik te beweren dat de Nederlandsche bevolking ruimhartig gaat instemmen met deze superzeedijk.
Combineer je dat met de begrotingsoverschotten (in 2019 10 miljard), de op te zetten nationale investeringsfondsen en de ultralage rente, dan is het misschien niet eens de vraag of de superzeedijk er moet komen, maar per wanneer.
De superzeedijk zou zo maar inzet kunnen zijn bij de eerstvolgende verkiezingen. Het is bij uitstek een project dat gekaapt kan worden door een snel gerezen populist. Iemand die zijn achterban van agrariërs, gefrustreerde liberalen en voormalige tomaatgooiers een pakkende leus laat scanderen [Bouw die dijk, bouw die dijk!]. Vrij naar wat er in de VS gebeurde met een te bouwen grensmuur.
Voor een slordige 40 miljard euro extra kun je op de superzeedijk een vliegveld bouwen. Alle Schiphol-problemen én de toekomstige van Lelystad zijn daarmee meteen van de baan. Maar de aanlegkosten vergen overigens de helft van wat de hele dijk sowieso al kost. Zouden China of het Kremlin willen bijspringen? Of is dat een hub te ver?
De superzeedijk is bij lange na geen wondermiddel. Het is niet moeilijk om urgentere uitdagingen te vinden dan beschermingsmaatregelen tegen de oprukkende zee. Meer geld naar onderwijs en de zorg graag en meer boerenbescherming. Het voelt als vloeken in menig kerk, maar voor 80 miljard kun je alle landbouwgronden in het Groene Hart opkopen, inclusief een groot deel van de Bollenstreek. Om er natuurgebied van te maken. Een proces dat al kleinschalig is ingezet, zo bleek uit de eerdergenoemde Tegenlicht-uitzending.
We willen natuurlijk ook dat de bodemdaling in het westen stopt. Een lastige opgave, omdat er een miljoen mensen meer gaan bijkomen. Moeilijk, moeilijk, moeilijk, terwijl die superzeedijk een concrete maatregel is voor een concreet probleem, weliswaar op de lange termijn, maar toch. Niemand in de Randstad wil verhuizen naar de ‘hogere gebieden’. Niemand in pakweg Drenthe of Limburg zit te wachten op zeven miljoen klimaatvluchtelingen uit eigen land. Duitsland is voor menig inwoner van 020 en 010 een brug te ver.
Tja, wat nu? Wat we nodig hebben is meer regentenmoed, een clubje doenerige bestuurders (geen eenling please) dat ergens voor staat. Ze bestaan, denk maar aan het historische besluit om te stoppen met de gaswinning. Als eenvoudig ambtenaartje c.q. een van de vele adviseurs probeer ik De Top wel eens te prikkelen over regentenmoed en het stoppen met de vlucht naar voren. Dat is uiteraard soms best wel eens tricky. Maar gelukkig kon deze blog ook gewoon verschijnen op het intranet van mijn werkgever..
René Pennings
Januari 2020
Bronnen o.a.:
· Uitzending Tegenlicht, 23 september 2019
· ‘Koop het Groene Hart van de boeren, FD, 24 augustus 2019